Dziedzictwo kulturowe

Rolnicza wieś słynąca z plantacji truskawek. Kościół barokowy z XVII w. z klasycystyczną fasadą z 1838r., kapliczki i pomnik ku czci mieszkańców pomordowanych przez Niemców w czasie II wojny światowej. Miejsce akcji na posterunek żandarmerii niemieckiej przeprowadzonej przez oddział „Barabasza” 7.03.1944 r. Ośrodek świętokrzyskiej kultury ludowej (obrzędy, pieśni, tkactwo).

Miasto założone w XIV w. przez biskupa krakowskiego Bodzantę. Cenniejsze zabytki: resztki murów obronnych, średniowieczny układ architektoniczny z dwoma rynkami, ruiny zamku biskupiego wzniesionego w XIV w., kościół gotycki z XV w. (gotyckie: tablica erekcyjna, chrzcielnica, tryptyk bodzentyński z XVI wieku; renesansowe: nagrobek biskupa Krasińskiego, ołtarz główny z XVI wieku, drewniana fundacja Zygmunta Starego dla Katedry Wawelskiej, przeniesiona do Bodzentyna w XVIII wieku ; barokowe: „pieta” – rzeźba Matki Boskiej Bolejącej; ołtarze boczne; stalle; obramienie tęczy). Ruiny gotyckiego kościółka Św. Ducha, który pierwotnie był szpitalem. Pomnik ku czci pomordowanych w czasie drugiej wojny światowej. Stary kirkut żydowski. Drewniana zagroda Czernikiewiczów z XIX wieku. Mieści się tam ekspozycja narzędzi i wyposażenia. Jest to przykład architektury małych miasteczek rolniczych – punkt etnograficzny Muzeum Ziemi Kieleckiej w Tokarni. Siedziba Dyrekcji Świętokrzyskiego Parku Narodowego.

Punkt widokowy niedaleko miejscowaści Wzdół Rządowy. Rozciąga się z niego wspaniały widok na pasma Klonowskie, Łysogórskie, Jeleniowskie i Pokrzywiańskie. Jedna z piękniejszych panoram Gór Świętokrzyskich. Zabytkowa kapliczka z XIX wieku wzniesiona przez górników.

Pomnik Ofiar Katynia, Charkowa i Miednoje., nazywany „Golgotą Wschodu”. Trzy stalowe krzyże oznaczone są nazwami miejscowości będących dla Polaków symbolem tragedii, jaka rozegrała się w 1940 r. Trzy Krzyże zostały 12 lutego 1999 przekazane jako Pomnik Katyński Trzech Krzyży Świętokrzyskiemu Parkowi Narodowemu. Lokalizacja pomnika właśnie w tym miejscu ma uzasadnienie historyczne – to właśnie w tym miejscu zginęli mieszkańcy gminy Bieliny.

Wieś leżąca tuż przy szlakach turystycznych biegnących skrajem świętokrzyskiej puszczy, na słonecznych, południowych stokach Pasma Łysogórskiego. Drewniana chałupa pochodząca z połowy XIX w., wyposażona w zabytkowe eksponaty, udostępniona do zwiedzania.

Wieś, symbol martyrologii wsi polskiej. Michniów w dniach 12 i 13 lipca 1943 został spacyfikowany przez niemieckie oddziały. Niemcy zamordowali 203 bezbronne osoby, w tym kobiety i dzieci. Wieś całkowicie spalono. Mauzoleum ogólnopolskie walki i męczeństwa wsi polskiej w okresie II wojny światowej, Dom Pamięci mieszczący stała wystawę. W 1993 roku odsłonięto pomnik „Pieta Michniowska”. Na pn-wsch od wsi znajduje się leśny rezerwat przyrody „Kamień Michniowski”. Wieś powinno się odwiedzić, ponieważ jest dowodem historycznej zbrodni Niemców na bezbronnych mieszkańcach polskiej wsi.

Osadnictwo na tym terenie sięga III w. p.n.e. i jest związane z rozwijającym się do IV w. n.e. hutnictwem żelaza. Corocznie organizowane są tu „Dymarki Świętokrzyskie”, impreza, której główną atrakcją jest pokaz wytopu żelaza w piecu dymarskim-metodą stosowaną 2 tys. lat temu. Kościół z XVII w. z pomnikami i tablicami upamiętniającymi ludzi walczących o wyzwolenie Polski spod zaborów i okupacji. Muzeum Starożytnego Hutnictwa, figura „pielgrzyma świętokrzyskiego” zwanego Św. Emerykiem. Szkolne schronisko wybudowane w latach 1936-1939. Dom opata, zwany potocznie „Opatówką” z XVI wieku.

Miejscowość położona u podnóża Łysicy (613m n.p.m.) najwyższego wzniesienia Gór Świętokrzyskich. Zespół klasztorny sióstr Bernardynek (do XIX w. Bernardynów) z kościołem z XV w. W kościele m.in. późnorenesansowy obraz Madonny z Dzieciątkiem z przełomu XVI i  XVII w. i rzeźba św. Katarzyny pochodząca z końca XIX wieku.  Rzeźba ta z drzewa cyprysowego, uznawana za cudowną, według jednego z podań przywiózł rycerz Wacławek (Więcesław)  zaginęła po jednym z pożarów klasztoru.  Zabytkowe kapliczki, pomnik i kamień poświęcone Stefanowi Żeromskiemu, mogiły poległych w 1863 r., pojedyncze i zbiorowe mogiły pomordowanych w czasie II wojny światowej przez Niemców.

Miejscowość położona na Łysej Górze (najwyższy zamieszkały punkt w Górach Świętokrzyskich – 593 m n.p.m.). Jedno z najbardziej interesujących krajoznawczo miejsc w Polsce. Przed wiekami ośrodek kultu pogańskiego, potem, do dziś chrześcijańskiego. Pobenedyktyński zespół klasztorny, wzniesiony wg różnych informacji w XII w., rozbudowany w XV i XVII w. W skład zespołu wchodzi kościół w stylu późno barokowo-klasycystycznym, wybudowany w drugiej połowie XVIII w. z cennymi obrazami F. Smuglewicza. Barokowe wyposażenie zakrystii, kaplica Oleśnickich z późnobarokowym nagrobkiem i relikwiarzem Św. Krzyża. W krypcie pod kaplicą trumny m.in. Oleśnickich i Jeremiego Wiśniowieckiego, gotyckie krużganki okalające wirydarz zbudowane w XV w. w stylu gotyckim oraz zabudowania mieszkalne zakonne. Muzeum Misyjne prowadzone przez Ojców Oblatów. Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego.

Osada znana od XI wieku, ośrodek administracji dóbr biskupich, jednak w XIV wieku straciła znaczenie na rzecz Bodzentyna. Kościół św. Idziego z początków XIII wieku, romański, z portalem późnogotyckim, w ołtarzu głównym renesansowy tryptyk z 1540 roku, dwa boczne ołtarze późnorenesansowe, barokowa ambona, chrzcielnica romańska z XIV wieku. Wśród pól drewniana, słupowa kaplica, wg tradycji zbudowana na miejscu bitwy z Tatarami w 1241 roku. Pomniki przyrody, zabytkowe topole i lipy na cmentarzu, dęby i wiązy w resztkach parku podworskiego.

Leśny rezerwat przyrody gdzie ochroną objęto fragment lasów i borów mieszanych o charakterze naturalnym. Teren uroczyska położonego wśród rozległych lasów był miejscem obozowania i walk zgrupowania AK pod dowództwem Jana Piwnika „Ponurego”. Na miejscu obozu postawiono w 1957 roku Kapliczkę Świętokrzyską z wyrytymi pseudonimami poległych partyzantów.